Các vaccin trong tiêm chủng mở rộng đều được kiểm nghiệm chất lượng và bảo quản an toàn trong quá trình từ nơi sản xuất đến tận bàn tiêm. Để cung cấp cho các bậc cha mẹ hiểu rõ hơn về bản chất của các vaccin trong tiêm chủng
Những hiểu biết cần thiết về vaccin bạch hầu – ho gà – uốn ván (vaccin DPT)
Vaccin bạch hầu – ho gà – uốn ván được làm từ giải độc tố bạch hầu, giải độc tố uốn ván và vaccin ho gà. Vaccin ở dạng dung dịch. Nếu để lọ vaccin thẳng đứng trong một thời gian dài, những hạt nhỏ mịn có thể lắng xuống dưới đáy trông như dải cát mịn dưới đáy lọ. Chính vì vậy trước khi sử dụng, cán bộ y tế phải lắc lọ để trộn đều vaccin.
Số liều tiêm chủng vaccin, tối thiểu 3 liều, với lịch tiêm như sau:
- Trẻ 2 tháng tuổi tiêm mũi 1
- Trẻ 3 tháng tuổi tiêm mũi 2
- Trẻ 4 tháng tuổi tiêm mũi 3
Tính an toàn và những phản ứng sau tiêm vaccin DPT:
Những phản ứng sau tiêm vaccin DPT thường nhẹ và hay gặp là:
Sốt: Có thể tới một nửa trẻ em sau tiêm DPT bị sốt vào buổi tối. Sốt có thể hết sau 1 ngày. Cần lưu ý là sốt xuất hiện sau 24 tiếng đồng hồ có thể không phải là do phản ứng đối với vaccin DPT. Nếu trẻ sốt nhẹ chỉ cần chườm mát cho trẻ. Nếu trẻ sốt cao trên 38,5oC có thể cho trẻ uống paracetamol hoặc một vài loại thuốc hạ sốt thích hợp ngay sau khi tiêm và sau 4 – 8 tiếng sẽ có tác dụng giảm sốt cũng như phản ứng tại chỗ.
Đau nhức: Có thể tới một nửa số trẻ bị đau, nổi ban, sưng tại chỗ. Trẻ có thể quấy khóc hơn 3 tiếng đồng hồ có thể do đau. Hiện tượng này có thể gặp trên 1% số trẻ.
Những phản ứng khác nghiêm trọng hơn như co giật (thường liên quan đến sốt, chiếm tỷ lệ 1/12.500 liều được tiêm) và giảm trương lực cơ (chiếm tỷ lệ 1/1.750 liều được tiêm). Phản ứng quá mẫn thường rất hiếm gặp. Cho đến nay không có một bằng chứng nào cho thấy vaccin DPT là nguyên nhân gây nên những rối loạn thần kinh nghiêm trọng, ví dụ như viêm não.
Lưu ý: vaccin cần được bảo quản ở nhiệt độ từ 2- 8oC, không được để lọ vaccin bị đông băng. Nếu vaccin bị đông băng thì phải hủy bỏ.
Vaccin phòng lao (BCG)
Vaccin BCG có dạng bột và có dung môi pha hồi chỉnh kèm theo. Trước khi sử dụng phải hòa tan vaccin với dung môi đi kèm. Sau khi pha hồi chỉnh, vaccin phải được bảo quản ở nhiệt độ từ 2-8oC. Phần vaccin còn lại trong lọ sau mỗi buổi tiêm chủng hoặc sau 6 giờ phải hủy bỏ.
Lịch tiêm vaccin: Trẻ được tiêm 1 liều, ngay sau khi sinh, càng sớm càng tốt.
Tính an toàn và những phản ứng sau tiêm vaccin BCG:
Phần lớn trẻ em đều có phản ứng tại chỗ tiêm. Thông thường, ngay sau khi tiêm vaccin BCG, thường xuất hiện nốt nhỏ tại chỗ tiêm và biến mất sau 30 phút. Sau khoảng 2 tuần, xuất hiện một vết loét đỏ có kích thước bằng đầu bút chì. Sau đó 2 tuần, vết loét tự lành để lại một sẹo nhỏ đường kính 5mm. Điều đó chứng tỏ trẻ đã có miễn dịch phòng bệnh.
Những phản ứng khác có thể gặp là sưng và áp-xe. Có thể nổi hạch ở nách hoặc khuỷu tay, một số trường hợp dẫn đến áp-xe. Nổi hạch hoặc áp-xe thường xảy ra do sử dụng bơm kim tiêm không vô khuẩn hoặc tiêm quá liều vaccin, phổ biến nhất là thay vì tiêm vaccin BCG trong da thì lại tiêm dưới da.
Phản ứng nặng rất hiếm khi xảy ra khi tiêm BCG. Có khoảng 1/1.000.000 trường hợp bị nhiễm lao sau khi tiêm BCG, hay xảy ra ở những trường hợp nhiễm HIV hoặc những trường hợp thiếu hụt miễn dịch nặng.
Vaccin phòng bệnh viêm gan virut B.
Vaccin viêm gan B có dạng dung dịch đóng lọ 1 liều hoặc 2 liều hoặc trong bơm kim tiêm tự khoá.
Vaccin viêm gan B chỉ chứa một loại kháng nguyên duy nhất gọi là vaccin đơn giá. Ngoài ra nó cũng có thể kết hợp với một số vaccin khác tạo thành vaccin phối hợp. Tuy nhiên, chỉ có loại vaccin viêm gan B đơn giá mới được sử dụng tiêm cho trẻ ngay sau khi sinh.
Lọ vaccin để lắng trong thời gian dài sẽ chia thành 2 phần: phần dung dịch và phần lắng cặn ở dưới đáy lọ, do đó phải lắc kỹ trước khi sử dụng. Vaccin viêm gan B không được để đông băng. Nếu vaccin đã bị đông băng thì phải huỷ bỏ.
Lịch tiêm vaccin viêm gan B:
- Mũi 1: Tiêm càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong 24 giờ đầu sau sinh
- Mũi 2: Tiêm khi trẻ 2 tháng tuổi
- Mũi 3: Tiêm khi trẻ 4 tháng tuổi
Tính an toàn và những phản ứng sau tiêm vaccin viêm gan B:
Vaccin viêm gan B là một trong những vaccin an toàn nhất. Những phản ứng nhẹ có thể gặp là:
- Có khoảng 15% người lớn và 5% trẻ nhỏ cảm thấy đau, đỏ hoặc sưng nhẹ tại chỗ tiêm. Khoảng 1% đến 6% trẻ có biểu hiện sốt nhẹ từ 1 đến 2 ngày sau tiêm.
- Dị ứng cũng như những biến chứng do vaccin này là rất hiếm. Phản ứng dị ứng như nổi ban, khó thở chiếm tỷ lệ khoảng 1/600.000 liều và không có trường hợp tử vong nào được báo cáo.
Nguồn: Sưu tầm
